การออกแบบแผนกเภสัชกรรมในโรงพยาบาล
(Pharmacy Department in Hospital Design)
แผนกเภสัชกรรมเป็นหนึ่งในพื้นที่สำคัญที่ส่งผลโดยตรงต่อความปลอดภัยของผู้ป่วย คุณภาพการให้บริการ และการควบคุมยาภายในโรงพยาบาล การออกแบบที่ดีจะต้องรองรับการทำงานที่มีประสิทธิภาพ มีความปลอดภัยสูง และเป็นไปตามมาตรฐานสากล
1. โซนและพื้นที่ใช้งานหลัก
- พื้นที่รับบริการและรอรับยา (Reception/Waiting Area):
ตั้งอยู่บริเวณหน้าแผนก เข้าถึงง่าย มีที่นั่งเพียงพอสำหรับผู้ป่วยและญาติ พร้อมป้ายบอกชัดเจน (Firsthope, 2023) - เคาน์เตอร์จ่ายยา (Dispensing Counter):
ควรแยกผู้ป่วยนอกและผู้ป่วยใน และมีพื้นที่สำหรับการให้คำปรึกษาส่วนตัวเพื่อความเป็นส่วนตัวของผู้ป่วย (PharmacyFreak, 2023) - พื้นที่จัดเก็บยา (Drug Storage):
จำแนกเป็นหลายประเภท เช่น:- ห้องเก็บยาทั่วไป (ambient storage)
- ห้องเย็นสำหรับยาควบคุมอุณหภูมิ
- ห้องเก็บยาควบคุมพิเศษ เช่น ยาเสพติด
- ห้องเก็บยาอันตราย เช่น ยาเคมีบำบัด (iHFG, 2023)
- ห้องเตรียมยา (Compounding/Preparation Area):
ใช้สำหรับผสมยาตามใบสั่งแพทย์ โดยต้องมีระบบระบายอากาศเฉพาะและมาตรการป้องกันความเสี่ยง (Firsthope, 2023) - พื้นที่ควบคุมคุณภาพ (Quality Control):
ตรวจสอบคุณภาพยาก่อนจ่ายเพื่อให้มั่นใจในความปลอดภัยของผู้ป่วย - พื้นที่สำนักงานและเจ้าหน้าที่ (Administrative/Staff Areas):
รวมถึงห้องพักเจ้าหน้าที่ ห้องประชุม และห้องน้ำ - พื้นที่ให้ข้อมูลยา (Drug Information Zone):
สำหรับเภสัชกรใช้ค้นคว้าหรือให้ข้อมูลยาแก่แพทย์และผู้ป่วย - ระบบรักษาความปลอดภัย (Security):
ห้องเก็บยาควบคุมต้องล็อกตลอดเวลา มีระบบกล้องวงจรปิดและจำกัดการเข้าถึงเฉพาะเจ้าหน้าที่ที่ได้รับอนุญาต
2. ข้อพิจารณาในการออกแบบ
- ประสิทธิภาพของการทำงาน (Workflow Efficiency):
การจัดวางพื้นที่ต้องเอื้อต่อการไหลเวียนของยา เอกสาร และคนงานแบบไม่ย้อนกลับ - ความสะดวกในการเข้าถึง (Accessibility):
ควรตั้งอยู่ในชั้นล่าง หรือมีทางเข้าที่เหมาะสมสำหรับผู้ป่วยทุพพลภาพ - การปฏิบัติตามกฎหมายและมาตรฐาน (Regulatory Compliance):
ขนาดของพื้นที่ควรไม่น้อยกว่า 250 ตารางเมตรในโรงพยาบาลทั่วไป และมากกว่านี้ในโรงพยาบาลขนาดใหญ่หรือโรงเรียนแพทย์ - ความเป็นส่วนตัวของผู้ป่วย (Patient Privacy):
มีห้องให้คำปรึกษาส่วนตัวเพื่อสอบถามหรือให้ข้อมูลเกี่ยวกับการใช้ยา - เทคโนโลยี (Technology Integration):
ควรมีพื้นที่สำหรับระบบเวชระเบียนอิเล็กทรอนิกส์ และเครื่องจ่ายยาอัตโนมัติ
ตารางสรุปโซนการใช้งาน
| พื้นที่ใช้งาน | จุดประสงค์หลัก |
|---|---|
| พื้นที่รับบริการ/รอรับยา | เข้าถึงง่าย นั่งรอสะดวก มีป้ายบอกชัดเจน |
| เคาน์เตอร์จ่ายยา | จ่ายยา แยกผู้ป่วยใน-นอก มีพื้นที่ปรึกษาเป็นส่วนตัว |
| พื้นที่จัดเก็บยา | แบ่งตามประเภท ยาทั่วไป เย็น ควบคุม อันตราย |
| พื้นที่เตรียมยา | ผสมยา ปลอดภัย ระบบระบายอากาศดี |
| พื้นที่ควบคุมคุณภาพ | ตรวจสอบความถูกต้องของยา |
| พื้นที่เจ้าหน้าที่ | ห้องพัก ห้องประชุม ห้องทำงาน |
| พื้นที่ให้ข้อมูลยา | ค้นคว้า/ให้คำแนะนำแก่ผู้ป่วยหรือแพทย์ |
| ระบบความปลอดภัย | ห้องเก็บยาล็อกตลอดเวลา ระบบกล้อง/การควบคุมการเข้าถึง |
บทสรุป
แผนกเภสัชกรรมในโรงพยาบาลต้องออกแบบอย่างรอบคอบ เพื่อให้เกิดความสมดุลระหว่างความปลอดภัย ประสิทธิภาพ และประสบการณ์ของผู้ป่วย โดยเฉพาะในเรื่องการจัดเก็บยา การจ่ายยา การให้ข้อมูล และการควบคุมคุณภาพ—all in one functional, safe, and patient-centric environment.
เอกสารอ้างอิง (APA Style)
iHFG. (2023). 255 Pharmacy Unit – International Health Facility Guidelines. Retrieved from https://www.healthfacilityguidelines.com/ViewPDF/ViewIndexPDF/iHFG_part_b_pharmacy_unit
Firsthope. (2023). Layout & Staff Requirements in Hospital Pharmacy. Retrieved from https://www.firsthope.co.in/layout-staff-requirements-in-hospital-pharmacy
PharmacyFreak. (2023). Layout of Hospital Pharmacy. Retrieved from https://pharmacyfreak.com/layout-of-hospital-pharmacy/
LIMU. (2022). PHARMACY Layout Design – LIMU-DR Home. Retrieved from http://repository.limu.edu.ly/bitstream/handle/123456789/3541/Pharmacy%20layout%20_compressed.pdf
Pinterest. (2023). Pharmacy Layout Plan. Retrieved from https://www.pinterest.com/ideas/pharmacy-layout-plan/916755673502/
ใส่ความเห็น
คุณต้องเข้าสู่ระบบ เพื่อจะพิมพ์ความเห็น