แผนกสูติ-นรีเวช

การออกแบบแผนกสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยาในโรงพยาบาล

(Obstetrics and Gynecology Department Design)

แผนกสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยาในโรงพยาบาล เป็นพื้นที่สำคัญที่รองรับการให้บริการสุขภาพสำหรับสตรีอย่างครอบคลุม ตั้งแต่การฝากครรภ์ คลอดบุตร จนถึงการดูแลรักษาโรคในระบบสืบพันธุ์เพศหญิง การออกแบบที่ดีต้องให้ความสำคัญทั้งด้าน ความเป็นส่วนตัว, ความปลอดภัย, การเข้าถึงที่สะดวก, และ บรรยากาศที่ลดความกังวลของผู้ป่วย

1. การแยกฟังก์ชันการใช้งาน (Separation of Functions)

โรงพยาบาลขนาดใหญ่ควรแยกพื้นที่ให้บริการระหว่าง สูติศาสตร์ (Obstetrics) กับ นรีเวชวิทยา (Gynecology) เพื่อจัดสรรทรัพยากรเฉพาะทางได้อย่างมีประสิทธิภาพ และลดความแออัดของผู้ป่วยในแต่ละกลุ่ม (Chulalongkorn University, 2005)

2. ความเป็นส่วนตัวและความสบาย (Privacy and Comfort)

ห้องตรวจควรเป็นห้องเฉพาะบุคคล (private room) พร้อมม่านหรือผนังกั้นเพื่อความเป็นส่วนตัว
ห้องตรวจภายในควรใช้เตียงตรวจที่ปรับระดับได้และไม่มี “ขาหยั่ง” แบบดั้งเดิม เพื่อเพิ่มความสะดวกและลดความอึดอัดใจของผู้ป่วย (MedPark Hospital, 2024)
มีห้องน้ำในตัว หรือบริเวณใกล้เคียง และใช้วัสดุซับเสียงเพื่อความเงียบสงบ

3. การจัดผังและการไหลของผู้ป่วย (Efficient Patient Flow)

ออกแบบผังทางเดินผู้ป่วยให้ไหลเวียนได้ดี ไม่ย้อนกลับ โดยเริ่มจากจุดลงทะเบียน → ห้องรอ → ห้องตรวจ/วินิจฉัย → ห้องรักษา → ทางออก
แบบผังที่นิยมใช้คือ ผังรูปตัว T หรือแบบศูนย์กลาง (centralized layout) ที่ช่วยลดความสับสนและระยะเวลาการรอคอย (World Architecture Community, 2023)

4. แสงธรรมชาติและบรรยากาศ (Natural Light and Atmosphere)

การใช้แสงธรรมชาติ, การตกแต่งด้วยสีโทนอ่อน และพืชสีเขียวช่วยลดความวิตกของผู้ป่วย โดยเฉพาะในห้องรอและพื้นที่สาธารณะ (World Architecture Community, 2023)

5. ความปลอดภัยและการเตรียมพร้อมฉุกเฉิน (Safety and Emergency Readiness)

ห้องคลอดควรเชื่อมต่อโดยตรงกับ NICU (Neonatal Intensive Care Unit) เพื่อความปลอดภัยของทารก
มีพื้นที่ให้รถเข็นและเตียงผ่านได้สะดวก รวมถึงจุดเชื่อมกับห้องผ่าตัดกรณีฉุกเฉิน (MedPark Hospital, 2024)

6. เทคโนโลยีทางการแพทย์ (Advanced Technology Integration)

รองรับการติดตั้งอุปกรณ์ทันสมัย เช่น เครื่องอัลตราซาวด์คุณภาพสูง, เตียงคลอดแบบไฮดรอลิก, ระบบดมยาสลบ และระบบบันทึกข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ (MedPark Hospital, 2024)

7. พื้นที่สำหรับครอบครัว (Family and Support Facilities)

ห้องรอสำหรับสามีหรือญาติ
ห้องให้นมบุตร ห้องสอนคลาสเตรียมคลอด หรือพื้นที่ให้คำปรึกษา
ห้องน้ำเพียงพอ และเป็นมิตรกับผู้ใช้งานทุกวัย

8. การออกแบบเพื่ออนาคต (Adaptability and Growth)

ใช้การออกแบบแบบโมดูลาร์หรือปรับเปลี่ยนง่าย เพื่อรองรับการขยายหรือปรับปรุงในอนาคต
มีโครงสร้างพื้นฐานที่พร้อมติดตั้งอุปกรณ์ทางการแพทย์เพิ่มเติม

ตารางสรุป

พื้นที่ใช้งาน	แนวทางการออกแบบที่แนะนำ
โถงรับบริการและห้องรอ	สว่าง โล่ง มีแสงธรรมชาติ สื่อสารสะดวก
ห้องตรวจ/ห้องตรวจภายใน	ความเป็นส่วนตัวสูง เตียงทันสมัย อุปกรณ์ครบครัน
ห้องคลอด	ใกล้ NICU และห้องผ่าตัดฉุกเฉิน
นรีเวช	ใช้พื้นที่ไม่แออัด มีเทคโนโลยีช่วยวินิจฉัยที่แม่นยำ
พื้นที่สำหรับครอบครัว	ห้องรอ ห้องให้นม ห้องให้คำปรึกษา
ผังและการไหล	ทางเดินชัดเจน ไม่ย้อนกลับ รองรับผู้ป่วยจำนวนมาก

บทสรุป

การออกแบบแผนกสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยาในโรงพยาบาล ควรผสมผสานการบริการเฉพาะทางเข้ากับสถาปัตยกรรมที่คำนึงถึงความรู้สึกของผู้ป่วย ความปลอดภัย และความพร้อมในการรองรับการเจริญเติบโตของบริการในอนาคต เป็นพื้นที่ที่สะท้อนทั้งความเป็นวิชาชีพและความเห็นอกเห็นใจอย่างลงตัว

เอกสารอ้างอิง (APA Style)

Chulalongkorn University. (2005). ลักษณะทางกายภาพของพื้นที่ให้บริการตรวจรักษาและส่วนเกี่ยวเนื่องแผนกผู้ป่วยนอกสูติกรรม. Retrieved from https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/3527/
MedPark Hospital. (2024). Obstetric & Gynecology Clinic. Retrieved from http://www.medparkhospital.com/en-US/center-and-specialty/obstetric-gynecology-clinic
World Architecture Community. (2023). Gynaecology and Obstetrics Clinic Project. Retrieved from https://worldarchitecture.org/architecture-projects/hvcn/gynaecology-and-obstetrics-clinic-project-pages.html