Git ไม่ใช่แค่เครื่องมือของโปรแกรมเมอร์ แต่มันคือระบบ “ควบคุมเวอร์ชัน” (Version Control System – VCS) ที่ใช้จัดการกับโค้ดหรือไฟล์ในโครงการต่าง ๆ
Git ทำให้คุณย้อนกลับได้ทุกการเปลี่ยนแปลงของไฟล์ ไม่ว่าจะพังแค่ไหน ก็ “กู้คืน” ได้ภายในคลิกเดียว
ทำไมเราต้องใช้ Version Control?
ลองนึกภาพว่า…
- คุณแก้ไขโค้ดไฟล์หนึ่ง แล้ววันต่อมาอยากย้อนกลับเวอร์ชันก่อนหน้านั้น
- คุณกับเพื่อนอีก 3 คนแก้ไขไฟล์เดียวกัน พร้อมกัน แล้วเกิดชนกัน
- คุณอยากรู้ว่า “ใคร” เปลี่ยน “อะไร” ในโปรเจกต์บ้าง
- คุณต้องส่งงานฉบับ “เสถียร” พร้อมรายงานว่าอัปเดตอะไรไปบ้าง
ถ้าคุณไม่มีระบบ version control คุณอาจต้องเก็บโฟลเดอร์แบบนี้:
/โปรเจกต์_final
/โปรเจกต์_finalจริง
/โปรเจกต์_finalจริงv2
แถมยังย้อนกลับไม่ได้อีกด้วย!
Git คืออะไร?
Git คือระบบ Version Control แบบกระจาย (Distributed Version Control System – DVCS)
หมายความว่า:
- ทุกคนในทีมจะมีสำเนาทั้งหมดของโค้ดโปรเจกต์บนเครื่องของตัวเอง
- ไม่ต้องเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตตลอดเวลา
- สามารถทำงานแยกสาขา (branch) และรวมกัน (merge) ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
Git ถูกพัฒนาโดย Linus Torvalds (ผู้สร้าง Linux) ในปี 2005 และปัจจุบันเป็นเครื่องมือพื้นฐานในอุตสาหกรรมซอฟต์แวร์ทุกระดับ
Git ใช้ทำอะไรได้บ้าง?
| ฟังก์ชัน | ตัวอย่าง |
|---|---|
| ติดตามการเปลี่ยนแปลงของไฟล์ | ใครเพิ่ม/ลบ/แก้โค้ดตรงไหน |
| ย้อนกลับเวอร์ชัน | กลับไปใช้โค้ดเมื่อ 3 วันก่อน |
| แยกการทำงานเป็น Branch | แต่ละคนเขียนฟีเจอร์ของตัวเองแยกจาก master |
| รวมโค้ดแบบปลอดภัย | Merge โค้ดทุกคนเข้าด้วยกันพร้อมตรวจสอบ |
| ทำงานร่วมกับ GitHub, GitLab, Bitbucket | แชร์และจัดการโค้ดแบบทีม |
คำศัพท์สำคัญใน Git (เข้าใจง่าย)
| คำศัพท์ | ความหมายแบบง่าย |
|---|---|
| Repository (repo) | ที่เก็บโค้ดทั้งหมดของโปรเจกต์ |
| Commit | การ “บันทึกจุดเปลี่ยนแปลง” ในโปรเจกต์ (เช่น Save + Comment) |
| Branch | สำเนาของโค้ดที่สามารถแก้ไขแยกออกจากต้นฉบับได้ |
| Merge | การรวมโค้ดจากหลาย branch เข้าด้วยกัน |
| Remote | Repository ที่อยู่บน GitHub / GitLab |
| Push / Pull | ส่งข้อมูลขึ้นหรือดึงข้อมูลจาก Remote |
ตัวอย่างสถานการณ์จริง
สมมุติคุณสร้างเว็บไซต์
- วันแรกคุณ
initโปรเจกต์ด้วย Git - คุณเขียนหน้าแรก และ
commitว่า “เพิ่มหน้าแรก” - วันที่สองเพิ่มระบบล็อกอิน แยก
branchชื่อlogin-feature - ทดสอบจนเสร็จ แล้ว
mergeเข้ากับmain - มีเพื่อนอีกคน pull ไปจาก GitHub และเริ่ม branch ฟีเจอร์อื่นต่อ
- หากเกิด bug คุณสามารถ
revertกลับไป commit ก่อนหน้าได้ง่าย ๆ
Git กับ GitHub ต่างกันอย่างไร?
| Git | GitHub |
|---|---|
| เป็นเครื่องมือบนเครื่อง | เป็นแพลตฟอร์มออนไลน์เก็บ Git repository |
| ใช้จัดการโค้ดแบบ local | ใช้ร่วมกันแบบ team ผ่าน internet |
| ใช้ผ่าน command line หรือ GUI | มีเว็บ UI ให้ดู commit, pull request, issues |
| ไม่มี GUI โดยตัวเอง | GitHub, GitLab, Bitbucket = Remote Hosting |
เหตุผลที่นักพัฒนาและองค์กรต้องใช้ Git
- ลดความเสี่ยงการสูญเสียโค้ด
- ทำงานร่วมกันได้อย่างมีระบบ
- เหมาะสำหรับ Continuous Integration/Deployment (CI/CD)
- ใช้กับโครงการ Open Source ได้ง่าย
- สามารถติดตามและตรวจสอบประวัติโค้ดทุกบรรทัด
สรุปสำหรับมือใหม่
| ถ้าคุณ… | ทำไมควรใช้ Git |
|---|---|
| เขียนโปรเจกต์คนเดียว | ย้อนเวอร์ชันได้ ป้องกันไฟล์หาย |
| เขียนงานกลุ่ม | แยกทำ branch แล้วรวมกันได้ ไม่ชน |
| ทำงานกับบริษัท | Git เป็นมาตรฐานระดับอุตสาหกรรม |
| อยากฝึก DevOps / Deploy ระบบจริง | Git คือพื้นฐานที่ต้องมี |