ถ้าพูดถึง “Eastern Beliefs” หรือคติความเชื่อตะวันออก
เบื้องหลังแนวคิดเหล่านั้น มีนักปรัชญาจีนหลายคนที่วางรากฐานไว้ตั้งแต่พันปีที่แล้ว
บางคนเน้นความสงบ บางคนเน้นระบบระเบียบ แต่ทุกคนล้วนมีความคิดลึกซึ้งที่ยังใช้ได้กับชีวิตปัจจุบัน
มาดูกันว่า…ใครคือ “นักปรัชญาจีนที่ควรรู้จัก” และแนวคิดของแต่ละคนเข้าใจง่ายแค่ไหน
1.
ขงจื๊อ (Confucius)
- ยุค: ราว 500 ปีก่อนคริสตกาล
- แนวคิดเด่น: ความกตัญญู ความเคารพ ความเป็นระเบียบในสังคม
- คำคีย์เวิร์ด: “จงทำตัวให้เหมาะกับบทบาทของตน”
- เหมาะกับใคร: คนที่เชื่อว่าระบบ ความสัมพันธ์ และหน้าที่ในครอบครัว/สังคมคือหัวใจของชีวิต
- อิทธิพลปัจจุบัน: ระบบราชการ การศึกษา การเคารพผู้ใหญ่ในเอเชียตะวันออก
ขงจื๊อเชื่อว่า…โลกจะสงบได้ ถ้าทุกคนทำหน้าที่ของตัวเองให้ดีที่สุด
2.
เล่าจื๊อ (Laozi)
- ยุค: ร่วมสมัยกับขงจื๊อ หรืออาจเก่ากว่านั้น
- แนวคิดเด่น: “เต๋า” หรือเส้นทางแห่งธรรมชาติ การปล่อยวาง ไม่ฝืนโลก
- คำคีย์เวิร์ด: “อย่าแข่งกับน้ำ เพราะน้ำไหลได้ทุกทาง”
- เหมาะกับใคร: คนที่รู้สึกเหนื่อยกับชีวิต อยากค้นหาความสงบภายใน
- อิทธิพลปัจจุบัน: แนวทางการปลีกวิเวก สมาธิ โยคะ การใช้ชีวิตแบบ slow life
เล่าจื๊อสอนให้ “อยู่นิ่งแต่มีพลัง เหมือนน้ำที่อ่อนน้อมแต่กัดกร่อนได้ทุกอย่าง”
3.
เม่งจื๊อ (Mencius)
- ยุค: ประมาณ 100 ปีหลังขงจื๊อ
- แนวคิดเด่น: มนุษย์เกิดมามีน้ำใจและจิตใจดีโดยธรรมชาติ
- คำคีย์เวิร์ด: “ทุกคนมีเมล็ดพันธุ์แห่งความดีในใจ”
- เหมาะกับใคร: คนที่เชื่อว่าความเมตตาและคุณธรรมจะเปลี่ยนโลกได้
- อิทธิพลปัจจุบัน: การสอนเรื่องจริยธรรม คุณธรรม และมนุษยธรรมในโรงเรียน
เม่งจื๊อบอกว่า…แม้เด็กทารกตกน้ำ คนแปลกหน้าก็จะช่วย นั่นคือความดีที่ฝังอยู่ในใจมนุษย์
4.
ซุนจื๊อ (Xunzi)
- ยุค: ร่วมยุคกับเม่งจื๊อ แต่แนวคิดตรงข้าม
- แนวคิดเด่น: มนุษย์เกิดมาชั่ว ต้องฝึกฝนจนกลายเป็นคนดี
- คำคีย์เวิร์ด: “ธรรมชาติมนุษย์เอียงไปทางเห็นแก่ตัว”
- เหมาะกับใคร: คนที่เชื่อว่าการฝึกวินัยและระบบกฎเกณฑ์จะสร้างสังคมดี
- อิทธิพลปัจจุบัน: ระบบกฎหมาย การปกครองด้วยระเบียบ และระบบทหาร
ซุนจื๊อเชื่อว่า…ไม่มีกฎ = ไม่มีคนดี
5.
จวงจื๊อ (Zhuangzi)
- ยุค: หลังเล่าจื๊อ มีชีวิตในยุคจ้านกั๋ว (ช่วงสงคราม)
- แนวคิดเด่น: โลกไม่มีความจริงแท้ อย่ายึดติดกับรูปแบบ
- คำคีย์เวิร์ด: “ความฝันของผีเสื้อ หรือผีเสื้อฝันว่าเป็นเรา?”
- เหมาะกับใคร: คนชอบความคิดลึกซึ้ง ดั่งเซน หรือปรัชญาแนวซึ้ง ๆ
- อิทธิพลปัจจุบัน: วรรณกรรมเซน, มุมมองชีวิตแนวสุนทรียะ
จวงจื๊อสอนให้ปล่อยวางทุกความยึดมั่น เพราะสิ่งที่คิดว่า “ใช่” อาจเป็นแค่ฝัน
สรุปให้จำง่าย
ชื่อ | แนวคิดหลัก | คำที่จำง่าย |
---|---|---|
ขงจื๊อ | หน้าที่ ครอบครัว สังคม | |
เล่าจื๊อ | ธรรมชาติ ปล่อยวาง | |
เม่งจื๊อ | มนุษย์มีจิตใจดี | |
ซุนจื๊อ | มนุษย์ต้องฝึกฝน | |
จวงจื๊อ | ทุกอย่างไม่แน่นอน |
ส่งท้าย
- นักปรัชญาจีนแต่ละคนมี “บุคลิกทางความคิด” ไม่เหมือนกัน
- บางคนให้ปล่อยวาง บางคนให้สร้างระเบียบ บางคนมองโลกดี บางคนมองโลกจริง
- ไม่ว่าความคิดของใคร จะเก่าหรือใหม่… ถ้าเข้าใจแล้วนำมาปรับใช้ในชีวิต ก็มีคุณค่าทั้งนั้น