แผ่นกรอง HEPA (High Efficiency Particulate Air)

บทบาทของแผ่นกรอง HEPA ในการออกแบบโรงพยาบาล

แผ่นกรอง HEPA (High Efficiency Particulate Air) ถือเป็นองค์ประกอบสำคัญของระบบควบคุมการติดเชื้อทางอากาศในโรงพยาบาล โดยสามารถดักจับอนุภาคในอากาศที่มีขนาดเล็กถึง 0.3 ไมครอน ได้อย่างน้อย 99.97% ซึ่งรวมถึงเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส และฝุ่นละอองขนาดเล็ก ช่วยลดความเสี่ยงในการแพร่กระจายของโรคทางเดินหายใจได้อย่างมีประสิทธิภาพ (HEPACART, 2023)


1. การใช้งานหลักของ HEPA ในโรงพยาบาล

ห้องผ่าตัดและห้องปลอดเชื้อ (Operating Rooms):
ใช้ระบบจ่ายอากาศแบบ laminar flow ร่วมกับ HEPA diffuser เพื่อให้อากาศสะอาดไหลลงสู่เขตผ่าตัดโดยตรง ลดความเสี่ยงของการติดเชื้อแผลผ่าตัด (AAF Thailand, 2023)

ห้องแยกโรคทางอากาศ (AIIR – Airborne Infection Isolation Rooms):
อากาศที่ถูกดูดออกจากห้องจะต้องผ่านแผ่นกรอง HEPA ก่อนปล่อยออกนอกอาคาร เพื่อป้องกันเชื้อโรคแพร่กระจายสู่สิ่งแวดล้อมภายนอก ร่วมกับระบบแรงดันลบ (FDG, 2023)

ห้อง ICU, NICU, และคลีนรูม:
HEPA ถูกใช้เพื่อรักษาระดับความสะอาดของอากาศในพื้นที่ที่มีผู้ป่วยอ่อนแอหรือมีภูมิคุ้มกันต่ำ โดยเฉพาะทารกแรกเกิด หรือผู้ป่วยหลังปลูกถ่ายอวัยวะ (AJ Manufacturing, 2023)

หน่วยบริการทั่วไป:
ในบางพื้นที่ของโรงพยาบาลที่ไม่มีระบบระบายอากาศที่เพียงพอ อาจมีการใช้ เครื่องกรอง HEPA แบบเคลื่อนที่ (Portable Air Scrubber) เพื่อเพิ่มการหมุนเวียนของอากาศและลดความเสี่ยงของการติดเชื้อในอากาศ (NHS England, 2023)


2. ข้อพิจารณาในการออกแบบและติดตั้ง

  • HEPA filter ควรถูกติดตั้งอย่างถูกต้อง มีการ ทดสอบรั่วซึม (leak test) เป็นประจำเพื่อรับประกันประสิทธิภาพ
  • ตำแหน่งและขนาดของ HEPA ต้องพิจารณาตามฟังก์ชันของห้อง ระดับความเสี่ยง และอัตราการหมุนเวียนอากาศ (Air Changes per Hour: ACH)
  • การออกแบบที่ดีควร ผสานการใช้งาน HEPA ร่วมกับแสง UVGI (Ultraviolet Germicidal Irradiation) เพื่อเสริมการฆ่าเชื้อในระบบอากาศ (Issco Thai, 2023)

ตารางสรุปพื้นที่สำคัญที่ควรใช้ HEPA

พื้นที่ในโรงพยาบาลจุดประสงค์ของ HEPA
ห้องผ่าตัดสร้างบรรยากาศปลอดเชื้อ ป้องกันการติดเชื้อแผลผ่าตัด
ห้องแยกโรค (AIIR)ป้องกันเชื้อแพร่กระจายออกนอกห้อง
ห้อง ICU/NICUปกป้องผู้ป่วยอ่อนแอจากเชื้อในอากาศ
ห้องทั่วไปที่อากาศไม่หมุนเวียนใช้เสริมระบบระบายอากาศเดิม เพื่อลดความเสี่ยงเชื้อแพร่ในอากาศ

สรุป:

HEPA filter เป็นหัวใจหลักของระบบควบคุมอากาศในโรงพยาบาลยุคใหม่ โดยเฉพาะในพื้นที่ที่มีความเสี่ยงสูง ไม่ว่าจะเป็นห้องผ่าตัด ห้องแยกโรค หรือห้องผู้ป่วยวิกฤต โดยต้องออกแบบร่วมกับระบบ HVAC, การกรองอากาศ และระบบตรวจสอบแรงดัน เพื่อให้สภาพแวดล้อมปลอดภัยทั้งต่อผู้ป่วยและบุคลากรทางการแพทย์


อ้างอิง (รูปแบบ APA):

AAF Thailand. (2023). Filter’s application in hospital & healthcare. Retrieved from https://www.aafthailand.com/filters-application-in-hospital-healthcare/
AJ Manufacturing. (2023). The importance of HEPA filtration in hospital HVAC systems. Retrieved from https://www.ajmfg.com/applications-for-hepa-filtration-in-hospital-hvac-systems/
FDG. (2023). ระบบระบายอากาศของห้องแยกโรค. Retrieved from https://fdg.co.th
HEPACART. (2023). Clean air: The effectiveness of HEPA filtration systems in healthcare. Retrieved from https://www.hepacart.com/blog/clean-air-the-effectiveness-of-hepa-filtration-systems-in-healthcare
Issco Thai Technologies. (2023). hab plus series (fight covid-19 & pm 2.5). Retrieved from https://www.isscothai.com/product/hab-plus-series/
NHS England. (2023). Application of HEPA filter devices for air cleaning in healthcare spaces. Retrieved from https://www.england.nhs.uk/long-read/application-of-hepa-filter-devices-for-air-cleaning-in-healthcare-spaces-guidance-and-standards/
CAI Engineering. (2023). รู้จัก HEPA Filter แผ่นกรองอากาศประสิทธิภาพสูง สำหรับห้องคลีนรูม. Retrieved from https://caiengineering.com/hepa-filter/