ศาสตร์อินเดียโบราณที่ช่วยให้บ้านมีความสุข สมดุล และพลังดี
🏡 วาสทุศาสตร์ (Vastu Shastra) คืออะไร?
วาสทุศาสตร์ (Vastu Shastra – वास्तु शास्त्र) คือศาสตร์ทางสถาปัตยกรรมโบราณของอินเดีย
คำว่า “วาสทุ” หมายถึง “ที่อยู่อาศัยหรือพื้นที่ปลูกสร้าง” และ “ศาสตร์” คือ “คำสอนหรือหลักการ”
รวมแล้วแปลว่า:
✨ ศาสตร์แห่งการจัดวางที่อยู่อาศัยให้สอดคล้องกับธรรมชาติและจักรวาล
🌿 จุดประสงค์ของวาสทุศาสตร์
- เชื่อมโยงอาคารกับพลังของธรรมชาติ
- ออกแบบบ้าน เมือง วัด สวน ถนน ให้สอดคล้องกับพลังงานและทิศทาง
- สร้างสมดุลของ “พื้นที่ – แสง – ลม – ธาตุ”
- ใช้ “เส้นกริด” แบบมณฑล (Mandala) เพื่อวางผังสถาปัตยกรรมอย่างมีระบบ
🧱 หลักการของวาสทุศาสตร์
- ออกแบบพื้นที่ตามกริด (Mandala) เช่น 8×8, 9×9 หรือ 10×10 ช่อง
- ตรงกลางเรียกว่า Brahmasthana เป็นจุดศูนย์กลางพลังงาน
- ทิศทางมีความหมายเฉพาะ เช่น
- ตะวันออก = แสงสว่าง ความรู้
- เหนือ = พลังสร้างสรรค์
- ใต้ = เสถียรภาพ
- ตำแหน่งการใช้งาน
- ครัว → ทิศตะวันออกเฉียงใต้ (ไฟ)
- ห้องนอนใหญ่ → ตะวันตกเฉียงใต้ (มั่นคง)
- ห้องบูชา / ถังเก็บน้ำ → ตะวันออกเฉียงเหนือ (บริสุทธิ์)
แนวคิดนี้เหมือนกับ “ฮวงจุ้ย” ของจีน แต่มีโครงสร้างแนวร่างแผนผังทางเรขาคณิตชัดเจนกว่า
📜 ประวัติของวาสทุศาสตร์
- เกิดขึ้นตั้งแต่ยุค พระเวท (Vedic Period)
- พัฒนามาจากศาสตร์การสร้างแท่นบูชา (Yajna Mandala)
- มีการบันทึกในตำราโบราณ เช่น อรรถศาสตร์ (Arthashastra), มานะสาระ (Manasara), ไมยมาตะ (Mayamata)
- นำไปใช้ในการออกแบบวัดเมือง เช่น นครชัยปุระ (Jaipur) และ เมืองจันดิการ์ห์ (Chandigarh)
ที่มา https://en.wikipedia.org/wiki/Vastu_shastra
🛕 ตัวอย่างการนำไปใช้จริง
- นครวัด (Angkor Wat) ใช้โครงสร้างวาสทุศาสตร์ผสมกับศิลปะเขมร
- นครชัยปุระ (Jaipur) วางผังเมืองตามกริด Mandala โดย Vidyadhar Bhattacharya
- สมัยโมเดิร์น เช่น สถาปนิก Charles Correa ใช้วาสทุศาสตร์ออกแบบ Jawahar Kala Kendra และ Gandhi Ashram
⚖️ ข้อถกเถียงร่วมสมัย
- นักวิชาการบางคน มองว่าวาสทุศาสตร์เป็นหลักการทางสถาปัตยกรรมเชิงปรัชญา
- แต่ในยุคปัจจุบัน มี “หมอดู-นักไสยศาสตร์” ที่อ้างวาสทุเพื่อขายบริการแบบขาดวิชาการ
- บางคนวิจารณ์ว่า “วาสทุ” ถูกทำให้กลายเป็น “ไสยศาสตร์” มากกว่าจะเป็นศาสตร์จริง
✨ สรุปสั้น ๆ: ทำไมต้องรู้จักวาสทุศาสตร์?
| เหตุผล | คำอธิบาย |
|---|---|
| 🎯 เข้าใจพลังงานของพื้นที่ | วาสทุช่วยวางทิศ จัดฟังก์ชันให้พื้นที่ “ทำงานร่วมกับธรรมชาติ” |
| 🏡 เพิ่มคุณภาพชีวิต | บ้านที่วางถูกหลัก จะรู้สึกโล่ง สงบ ปลอดภัย |
| 🧠 เชื่อมโยงปรัชญา-สถาปัตย์ | วาสทุไม่ใช่แค่การวางของ แต่คือ “การออกแบบเพื่อจิตใจ” |
🧭 เข้าใจแผนผังวาสทุ: จัดบ้านให้ตรงทิศ พลังงานจะดี
จากภาพที่แนบมา วาสทุศาสตร์แบ่งบ้านออกเป็น 9 ช่องหลักตามทิศทั้งแปด + ศูนย์กลาง
แต่ละทิศมีลักษณะพลังเฉพาะของตัวเอง และแนะนำให้วางพื้นที่ต่าง ๆ ตามนี้:
ที่มา Facebook Architecture Matters
🚪 จุดทางเข้า (Entry)
ทิศที่ดีในการเปิดประตูทางเข้า:
- ตะวันออกเฉียงเหนือ (NE) → ดีที่สุด ✨
- ตะวันออก (E)
- ตะวันตกเฉียงเหนือ (NW)
หลีกเลี่ยง
- ทิศใต้ (S), ตะวันตกเฉียงใต้ (SW), ตะวันออกเฉียงใต้ (SE) → เป็นตำแหน่งพลังงานขัดแย้ง
🍳 ห้องครัว (Kitchen)
ตำแหน่งที่ดี:
- ตะวันออก (E)
- ตะวันออกเฉียงใต้ (SE)
พลังของไฟจะกลมกลืนกับทิศนี้ ทำให้ส่งเสริมสุขภาพและความอบอุ่นของครอบครัว
🛏 ห้องนอน
ห้องนอนใหญ่ (Master Bedroom):
- ตะวันตกเฉียงใต้ (SW) → เสริมพลังความมั่นคง ความเป็นผู้นำ
ห้องนอนเด็ก (Children’s Bed):
- ตะวันตกเฉียงเหนือ (NW) → ส่งเสริมการเรียนรู้และความสงบของจิตใจ
💧 จุดเก็บน้ำและบูชา
ทิศตะวันออกเฉียงเหนือ (NE) เหมาะสำหรับ:
- ถังเก็บน้ำ (Water Sump)
- ห้องบูชา (Puja Room)
- ช่องแสงและลม (Light & Airy Space)
เพราะเป็นทิศที่พลังหยางสูง ให้พลังบริสุทธิ์
📦 จุดเก็บของหนัก / ถังน้ำ / ห้องเก็บของ
ตะวันตกเฉียงใต้ (SW) เหมาะสำหรับ:
- ถังน้ำ (Water Tank)
- ห้องเก็บของ (Store Room)
- ของหนักทุกประเภท
เหตุผลเพราะเป็นทิศที่ควรให้หนัก หนา และมั่นคง
🌱 หลักการสำคัญของวาสทุ
- ทิศตะวันออกและเหนือควร โล่ง โปร่ง รับลม
- ทิศใต้และตะวันตกควร ทึบ หนัก มีของมั่นคง
- พลังของแต่ละทิศมีความเชื่อมโยงกับ “ธาตุทั้งห้า” คล้ายกับฮวงจุ้ย
✨ อยากให้บ้านดีตามวาสทุ ทำยังไง?
| พื้นที่ | ควรอยู่ทิศไหน |
|---|---|
| ทางเข้า | NE, E, NW (ดี) |
| ครัว | SE, E |
| ห้องนอนใหญ่ | SW |
| ห้องนอนเด็ก | NW |
| ห้องบูชา / น้ำ | NE |
| ห้องเก็บของ / ถังน้ำ | SW |
🧘♂️ จัดบ้านถูกทิศ = เสริมสุขภาพ ความมั่นคง และพลังดีรอบตัว